Την Τρίτη στο σούπερ μάρκετ
Γράφει η Βίβιαν Μητσάκου
Ποια είναι η Μαρί-Πιερ και τι συμβαίνει κάθε Τρίτη στο σούπερ μάρκετ;
Ο Φαίδων Καστρής επιστρέφει ξανά στην Μαρί-Πιερ δέκα χρόνια μετά την πρώτη τους συνάντηση μέσα από το έργο «Την Τρίτη στο σούπερ-μάρκετ» του Εμμανουέλ Νταρλέ.
Η Μαρί Πιερ επιστρέφει έχοντας να πει ακόμη πολλά. Σε αυτή την δεκαετία που πέρασε, η νοοτροπία του κόσμου έχει αλλάξει; Μπορεί η κοινωνία να αντικρύσει τον Ζαν-Πιέρ, να αποδεχθεί τον Ζαν-Πιέρ που τώρα είναι η Μαρί-Πιερ χωρίς προκαταλήψεις, χωρίς ειρωνικά χαμόγελα πίσω από την πλάτη της; Μια τρανς εξομολογείται την ιστορία της.
Τo έργο «Την Τρίτη στο σουπερ-μάρκετ» (Le mardi à Monoprix) είναι ένας βραβευμένος μονόλογος- αριστούργημα του Εμμανουέλ Νταρλέ για την αποδοχή της διαφορετικότητας. Κέρδισε το Α’ Βραβείο στο Φεστιβάλ Fringe του Εδιμβούργου το 2011, το βραβείο Herald Archangel Award και ήταν υποψήφιο δύο φορές στα Βραβεία Molière του Εθνικού Θεάτρου της Γαλλίας.
Η Μαρί-Πιερ είχε χρόνια να εμφανιστεί στη γειτονιά της παιδικής της ηλικίας. Το πατρικό της σπίτι το εγκατέλειψε τότε που αποφάσισε να γίνει «αυτή καθεαυτή» και να απομακρυνθεί από το περιβάλλον που την ήξερε ως Ζαν-Πιέρ. Αλλά εδώ και λίγους μήνες η μητέρα της πέθανε, ο ηλικιωμένος πατέρας της, κύριος Αντρέ έμεινε μόνος κι η Μαρί-Πιερ θεωρεί υποχρέωση της να τον φροντίζει.
Αποφασίζει λοιπόν πως κάθε Τρίτη πρέπει να επιστρέφει στο πατρικό της. Φτάνει πρωί με το πρώτο τραίνο και αμέσως στρώνεται στη δουλειά. Καθαρίζει το σπίτι, πλένει και σιδερώνει τα ρούχα και συνοδεύει τον πατέρα της στο σούπερ–μάρκετ της γειτονιάς για να κάνουν μαζί τα ψώνια της εβδομάδας. Ήδη, μέσα στο σπίτι η συνύπαρξη είναι δύσκολη, στο δρόμο γίνεται ακόμη δυσκολότερη και κορυφώνεται στο χώρο του σούπερ–μάρκετ. Εκεί η Μαρί-Πιέρ «αυτή καθεαυτή» συγκεντρώνει κάθε «Τρίτη στο σούπερ μάρκετ» όλα τα βλέμματα, καθώς η παρουσία της, μια εισβολή της διαφορετικότητας στην πεζή καθημερινότητα των γύρω της, λειτουργεί σαν «τερατικό» αξιοθέατο».
To έργο «Την Τρίτη στο σουπερ-μάρκετ» είναι ένα έργο ωδή στην μοναδικότητα και στην αυθεντικότητα. Τι σημαίνει, όμως, να είσαι αυθεντικός; Για αυτή την ερώτηση συχνά θυμάμαι τον μονόλογο της Αγράδο στην ταινία του Αλμοδόβαρ «Όλα για την μητέρα μου» που έλεγε πως «είσαι πιο αυθεντικός όσο περισσότερο μοιάζεις σε αυτό που έχεις ονειρευτεί να είσαι». Ίσως δε γεννιόμαστε αυθεντικοί, λοιπόν. Ίσως γινόμαστε αυθεντικοί όσο περισσότερο καταλαβαίνουμε τον εαυτό μας, όσο περισσότερο προσπαθούμε να μοιάσουμε σε ό,τι έχουμε ονειρευτεί.
Και η Μαρί- Πιερ είχε την τόλμη να είναι ακριβώς αυτό: αυθεντική. Με κάθε τίμημα. Μην ξεγελιέστε: ελάχιστοι έχουν αυτή την τεράστια εσωτερική δύναμη, αυτή την απέραντη τόλμη να ζήσουν μια ζωή αυθεντική. Γιατί η αυθεντικότητα και η μοναδικότητα δεν έρχονται εύκολα ούτε αναίμακτα. Θέλει τεράστια εσωτερική δύναμη για να μην λυγίσεις μπροστά στα επικριτικά λόγια και βλέμματα των γύρω σου, της κοινωνίας της ίδιας. Γιατί τα επικριτικά λόγια και τα βλέμματα που έρχονται σαν μαχαιριά στην καρδιά είναι αναπόφευκτα για όποιον είναι αυθεντικός. Γιατί ο αυθεντικός άνθρωπος δεν προσπαθεί να χωρέσει στα κουτάκια της κοινωνίας και είναι έτοιμος να πληρώσει το τίμημα. Η Μαρί- Πιερ είναι αυθεντική. Αναπολογητικά αυθεντική. Το πιο γοητευτικό χαρακτηριστικό για έναν άνθρωπο. Γι’ αυτό όταν την παρακολουθείς δεν μπορείς παρά να την λατρέψεις ακαριαία. Και όσο περνάει η ώρα και μαθαίνεις τη ζωή της, την ιστορία της, το μέσα της, η λατρεία μεγαλώνει μέχρι που νιώθεις την καρδιά σου να κοντεύει να σκάσει από το πόση αγάπη νιώθει για αυτή την υπέροχη, για την «αυτή καθεαυτή» Μαρί- Πιερ.
Όλος ο κόσμος την κοιτάζει την Τρίτη. Όλοι την κοιτάζουν με την άκρη του ματιού τους για να φανεί ότι είναι διακριτικοί. Δεν είναι καθόλου, όμως. Ούτε θέλουν να είναι διακριτικοί. Θέλουν να φανούν διακριτικοί χωρίς να χάσουν την χαρά να κρίνουν οποιονδήποτε άνθρωπο είναι διαφορετικός από εκείνους. Και η Μαρί-Πιερ είναι διαφορετική. Εκείνη τα βλέπει καλά τα επικριτικά βλέμματα, τα βλέμματα που την θεωρούν κάποιο «αξιοθέατο» που ταράσσει την ρουτίνα τους ή που την κάνει πιο ενδιαφέρουσα, αφού βρίσκουν κάτι να ασχοληθούν. Και ο μπαμπάς της τα βλέπει τα βλέμματα και ακούει τους ψιθύρους, γι’ αυτό και προσπαθεί να σταθεί λίγο πιο μακριά, να πάρει τις αποστάσεις του. Δεν έχουν όλοι την εσωτερική δύναμη να αντέξουν αυτές τις «διακριτικές» ματιές της κοινωνίας και η Μαρί- Πιερ στέκεται μόνη της. Πόση μοναξιά μπορεί να φέρει μαζί της η διαφορετικότητα και η αυθεντικότητα; Πώς μία τρανς μπορεί να κερδίσει την αποδοχή του πατέρα της με τα επικριτικά βλέμματα της κοινωνίας πάνω τους; Πόσο επηρεάζει τη σχέση τους ο κόσμος γύρω τους;
«Μα δεν μπορούσες να διαλέξεις ένα άλλο όνομα; Έπρεπε να είναι Μαρί-Πιερ»;, την ρωτάει ο πατέρας της που συχνά την φωνάζει Ζαν-Πιερ. Εκείνη δεν είναι, όμως, πια ο Ζαν-Πιερ. Μπορεί να μην ήταν και ποτέ. «Μα δεν μπορούσες να διαλέξεις ένα άλλο όνομα;» και αυτή η ερώτηση είναι ίσως η πιο στοργική του κουβέντα προς εκείνη. Γιατί κατά βάθος την αποδέχεται και την αγαπάει. Απλώς δεν αντέχει τα βλέμματα και τους ψιθύρους των γύρω του, απλώς δεν μπορεί να σταματήσει να σκέφτεται «τι θα πει ο κόσμος». «Μα δεν μπορούσες να διαλέξεις ένα άλλο όνομα;». Και σε αυτή τη φράση κρύβεται η τεράστια στοργή του πατέρα. Εκείνου του πατέρα που σκέφτεται τις μέρες που κάθεται μόνη σπίτι της, εκείνου του πατέρα που, αν ήταν μαζί της, θα ένιωθε λιγότερο μόνη.
Ο Φαίδων Καστρής δίνει ένα ρεσιτάλ ερμηνείας, δίνει ένα μάθημα υποκριτικής. Ο Φαίδων Καστρής είναι η Μαρί- Πιερ. Μεταμορφώνεται και μεταμορφώνει μαζί του και όλο το κοινό. Κανείς δεν μένει ασυγκίνητος. Όλοι γινόμαστε μέτοχοι της ιστορίας της, όλοι γινόμαστε μέρος της ιστορίας της. Όλοι καλούμαστε να απαντήσουμε αν είμαστε και εμείς αυθεντικοί όπως εκείνη ή αν μας νοιάζει τόσο για το «τι θα πει ο κόσμος» που ζούμε μια ζωή που δεν είναι δική μας αλλά «του κόσμου». Όλοι με μάτια υγρά στεκόμαστε ακίνητοι και από μέσα μας ουρλιάζουμε: «Κι εγώ θέλω να ξέρω πως με αποδέχονται ακριβώς όπως είμαι. Κι εγώ θέλω να με αγαπούν ακριβώς όπως είμαι». Όλοι καλούμαστε να κοιτάξουμε τον εαυτό μας στον καθρέφτη, όπως έκανε συχνά και η Μαρί-Πιερ, αυτή καθεαυτή. Να κοιτάξουμε τον εαυτό μας στον καθρέφτη και να μετρήσουμε τη συμβολή μας στην αποδοχή της όποιας διαφορετικότητας. Εκείνη τολμούσε να κοιτάζει συχνά τον εαυτό της στον καθρέφτη. Εμείς; Πόσο βοηθούμε πρακτικά με τις πράξεις μας και όχι μόνο με τα λόγια στη δημιουργία μιας κοινωνίας όπου όλοι μας θα μπορούμε να είμαστε αυθεντικοί, όπου η Μαρί-Πιερ θα μπορεί να είναι ευτυχισμένη και ασφαλής και πλήρως αποδεκτή;
Ο Φαίδων Καστρής κινείται μέσα στον χώρο και εμείς μεταφερόμαστε μαγικά στο πατρικό της σπίτι, στο καφέ της γειτονιάς, στο σούπερ μάρκετ. Η Μαρί – Πιερ συνομιλεί με τον πατέρα της και ο Φαίδων Καστρής με τη φωνή του και όλα του τα εκφραστικά μέσα μας μεταφέρει μαγικά αυτές τις συνομιλίες. Βλέπουμε την Μαρί- Πιερ αλλά βλέπουμε και τον πατέρα. Εξαιρετικά δύσκολο στοίχημα που κερδίζεται μεγαλειωδώς χάρη στο εξαιρετικό ταλέντο αυτού του ηθοποιού χωρίς να χρησιμοποιήσει απολύτως κανένα κλισέ και καμία υπερβολή. Εξαιρετικό και κομψότατο το φόρεμά του, υπέροχα συνδυασμένο με τα κοσμήματα και την μικρή μπλε τσάντα.
Ο Φαίδων Καστρής, αυτό το θεϊκό πλάσμα, αυτός ο εξαίρετος και ποιοτικός ηθοποιός μας, βουτάει βαθιά στην ψυχοσύνθεση της πρωταγωνίστριας και μας χαρίζει απλόχερα με τρομερή γενναιοδωρία κάτι που ελάχιστοι ηθοποιού μπορούν: την αλήθεια της, την γυμνή, απόλυτη αλήθεια της με ό,τι αυτό συμπεριλαμβάνει. Είμαστε ευγνώμονες για αυτό το δώρο και είμαστε τυχεροί που παρακολουθήσαμε μια παράσταση τόσο μαγική.
Ταυτότητα Παράστασης
Μετάφραση: Μήνα Πατεράκη-Γαρέφη
Σκηνοθετική Επιμέλεια: Φαίδων Καστρής
Φωτισμοί- Φωτογραφίες Παράστασης: Σπύρος Τσακίρης
Ψιμυθίωση: Ήρα Σ. Μαγαλιού
Παραγωγή: Show What?
Διεύθυνση Παραγωγής: Ντορίτα Λουκίσσα
Στην παράσταση ακούγεται το τραγούδι του Cyril Mokaiesh «Va savoir»
Eρμηνεύει ο Φαίδων Καστρής
ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
Show What ? Πλ. Μεσολογγίου 6, Αθήνα, Τηλ.: 210 729 5401
Ημέρες και ώρες παραστάσεων: κάθε Δευτέρα και Τρίτη στις 21:15
Διάρκεια παράστασης: 70΄
Theater Project 365 