Είδα το «Γαμήλιο Εμβατήριο του Άγγελου Τερζάκη

Published on 26 Ιανουαρίου 201925 Μαρτίου 2022 από theaterproject365 by Vivian Mitsakou

Γαμήλιο Εμβατήριο του Άγγελου Τερζάκη

Γράφει η Βίβιαν Μητσάκου

Το 1937 ο τριαντάχρονος Άγγελος Τερζάκης γράφει το δεύτερο θεατρικό του έργο «Το Γαμήλιο Εμβατήριο». Το 1937 ξαναδουλεύει την δεύτερη και τρίτη σκηνή και η Μαρίκα Κοτοπούλη με το θίασό της ανεβάζει την παράσταση στο Rex.

O Άγγελος Τερζάκης (Ναύπλιο 1907 – Αθήνα 1979) είναι ένας από τους σημαντικότερους Έλληνες πεζογράφους μας. Μία πολυσχιδής πνευματική προσωπικότητα. Ανήκει στην λεγόμενη «γενιά του 1930» που έφερε τον αέρα της ανανέωσης στα ελληνικά γράμματα.

Ο Άγγελος Τερζάκης θαύμαζε τον Ίψεν, τον Λόρκα, τον Τσέχωφ και ομολογούσε τις επιρροές που δέχθηκε μελετώντας τα έργα τους.

Η Ομάδα ΑΝΙΜΑ επέλεξε να ανεβάσει, σε συνεργασία με το ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ Ρούμελης, αυτό το πρωτοποριακό για την εποχή του κείμενο, για να διερευνήσει τις έμφυλες σχέσεις καθώς και την πορεία του γυναικείου κινήματος, που βρίσκεται σε έξαρση εκείνη την περίοδο.

Βρισκόμαστε σε ένα απομακρυσμένο ορεινό χωριό της Ελλάδας την εποχή του μεσοπολέμου. Μία ευκατάστατη οικογένεια χρεοκοπεί, μετά τον θάνατο του συζύγου και προστάτη της οικογενείας. Τέσσερις ανύπαντρες κόρες και η μάνα περιμένουν από τον μοναχογιό της οικογένειας που ζει στην Αθήνα μια βοήθεια, που ποτέ δεν έρχεται.

Η σκηνοθέτης, Ρουμπίνη Μοσχοχωρίτη, με σεβασμό και βαθειά μελέτη στο ρεαλιστικό αυτό κείμενο του Άγγελου Τερζάκη και μέσα από μια γυναικεία ματιά, αναδεικνύει με μοναδικό τρόπο την δύσκολη θέση των γυναικών της εποχής αυτής. Οι γυναίκες βρίσκονται σε δεινή θέση, άβουλες, μέσα σε μια πατριαρχική κηδεμονία. Μη έχοντας οικονομική άνεση, πρέπει να υπακούουν στις επιθυμίες και στους ορισμούς του άνδρα. Είτε αυτός είναι ο πατέρας, ο αδελφός, ο θείος, ο σύζυγος. Η προίκα απαραίτητη προυπόθεση για να παντρευτούν οι κοπέλες. Θέλοντας να δώσει έμφαση στο ότι η εικόνα του άνδρα είναι πάντα ίδια, αναθέτει όλους τους ρόλους να τους ενσαρκώσει μόνο ένας άνδρας. H σκηνοθέτης με την ευρηματικότητα των επιλογών της μας παρουσιάζει μία «αρχαία» τραγωδία, μεταφέροντάς την στην σύγχρονη εποχή.

«Στην γυναίκα δεν χρειάζεται το μυαλό, αλλά τα χέρια»

Η μεγαλύτερη κόρη, η Λεμονιά (Κωνσταντίνα Μιχαήλ) αναλαμβάνει τον ρόλο του πατέρα. Δεν έχει γνωρίσει την αγάπη, παρά μόνο την καταπίεση. Έτσι και αυτή με την σειρά της καταπιέζει τις αδελφές της, την οικογένειά της. Σκληρή, μένει ασυγκίνητη μπροστά στη συμφορά που βρίσκει την αδελφή της. Παίρνει την θέση του πατέρα – δυνάστη. Φορά παντελόνια θέλοντας να επιβάλλει τις απόψεις της. Μια δυναμική ερμηνεία της Κωνσταντίνας Μιχαήλ, με στιβαρή παρουσία και υποκριτική άνεση.

Η μητέρα, η Διαλεχτή Μαρκογιάννη (Μαίρη Χήναρη) είναι μια δυστυχισμένη γυναίκα. Φέρει στους ώμους της το βαρύ φορτίο να παντρέψει τις κόρες της. Η εικόνα των τεσσάρων ανύπαντρων κοριτσιών της την στοιχειώνει. Βιώνει ότι χειρότερο μπορεί να βιώσει μία γυναίκα. Την προδοσία από το ίδιο της το παιδί που υπεραγαπά. Η Μαίρη Χήναρη είναι η αιώνια μάνα. Πληθωρική ερμηνεία που εντυπωσιάζει.

Η δεύτερη κόρη, η Ροζαλία (Γιώτα Τσιότσκα) μοιάζει ονειροπαρμένη. Σαν μια οπτασία τριγυρνά στο σπίτι σιγοτραγουδώντας συνεχώς τους στίχους του Κωστή Παλαμά : «Τα κρίνα του φθινόπωρου τα πιο μεθυστικά προτού να μαραζώσουν και να σβήσουν τους τελευταίους ανασασμούς ήρθαν γλυκά – γλυκά στα πόδια μου να τους σκορπίσουν». Υπέροχη φωνή και συγκινητική η ερμηνεία της.

Η τρίτη κόρη, η Μαρίνα (Κατερίνα Μπιλάλη) είναι η μόνη που τολμά να υψώσει την φωνή της. Να ζητήσει την ανεξαρτησία της και να παλέψει για αυτή. Να μην δεχτεί την υποταγή στις διαταγές των ανδρών. Ονειρεύεται μια ζωή διαφορετική στην Αθήνα. Διαβάζει βιβλία, μαθαίνει γραφομηχανή. Παλεύει μέχρι την στιγμή που τα όνειρά της θα γκρεμιστούν από έναν άνδρα. Η Κατερίνα Μπιλάλη είναι εκφραστική, έχει σκηνική άνεση και δυναμικότητα.

Η τέταρτη, αν και μικρότερη η Ανθούλα (Πέτρα Μαυρίδη) καταλαβαίνει και αντιλαμβάνεται όλες τις καταστάσεις που επικρατούν στο σπίτι. Πολύ καλή ερμηνευτικά η νεαρή ηθοποιός.

Ο Κωνσταντίνος Κάππας ενσαρκώνει τον αδελφό και γιο Κλεάνθη, τον θείο των κοριτσιών, Ζαχαρία Τρέκλα, τον δάσκαλο Κοσμά Λεφούση, τον αιώνιο φοιτητή Ανδριανό, τον μηχανικό Σάββα Χρηστούδη. Πέντε ρόλοι για τον ικανότατο ηθοποιό. Με μία αφοπλιστική σκηνική άνεση, αλλάζει ρούχα, τρόπους, συμπεριφορές, προσωπικότητες. Μεταλλάσσεται διαρκώς και σε όλους τους ρόλους που ενσαρκώνει είναι καίριος και πειστικότατος.

Τα σκηνικά είναι απλά και μας μεταφέρουν σε ένα σπίτι της επαρχίας του μεσοπολέμου. Ανήκουν στην Δήμητρα Λιάκουρα.

Ιδιαίτερα τα κοστούμια της Μαρίας Παπαδοπούλου. Nτύνει τις ηρωίδες με μαύρα ρούχα, θέλοντας να δώσει έμφαση στην άσχημη ψυχολογική τους κατάσταση και στο τέλος τις ντύνει με λευκά πανέμορφα νυφικά.

Εξαιρετική η πρωτότυπη μουσική του Στάθη Δρογώση.

Ιδιαίτερη μνεία θα κάνω και στην κίνηση των ηθοποιών, την επιμέλεια της οποίας έχει η Ερήνη Κλέπκου. Οι ομοιόμορφες κινήσεις όλων των ηθοποιών σε αρκετές σκηνές θυμίζουν μυσταγωγία, ιεροτελεστία.

Πρωτοποριακό και τολμηρό χαρακτηρίστηκε το έργο για την εποχή που γράφτηκε. Φυσικά από τότε οι γυναίκες έχουν κερδίσει πολλά. Είναι ανεξάρτητες, εργάζονται, αποφασίζουν αυτές για την ζωή τους, όμως η δομή της ελληνικής κοινωνίας σε πολλά σημεία παραμένει η ίδια. Η γυναίκα δεν θεωρείται ίση με έναν άνδρα στο εργασιακό χώρο, δεν αμείβεται το ίδιο. Προσφέρει στην οικογένειά της. Αλλά πάντα πίσω από τις κλειστές πόρτες των σπιτιών, κάποιοι σιγοψιθυρίζουν : «Δεν παντρεύτηκε ακόμη; Δεν έκανε παιδιά ; Είναι μεγάλη. Θα μείνει γεροντοκόρη». H γυναίκα πέφτει πολύ συχνά θύμα σεξουαλικής παρενόχλησης στον χώρο εργασίας. Πολλοί γνωρίζουν αλλά σιωπούν. Η γυναίκα ως θύμα βιασμού κατηγορείται γιαυτό που της συνέβη, σε ελάχιστες περιπτώσεις που θα βρει το κουράγιο να μιλήσει, γνωρίζει ότι θα την κατηγορήσουν ως υπαίτια. Οι δολοφονίες γυναικών έχουν αυξηθεί πολύ τις τελευταίες δεκαετίες και ξεπλένονται με το όνομα «έγκλημα πάθους». Εκφοβισμοί μέσα στην ίδια την οικογένεια. Ενδοοικογενειακή βία. Όλοι γνωρίζουν, αλλά κανείς δεν μιλά.

Το Γαμήλιο εμβατήριο είναι μία συγκλονιστική, ονειρική, ηθογραφική παράσταση. Θεωρώ ότι ανήκει στις παραστάσεις-διαμάντια της φετινής θεατρικής περιόδου.

Tαυτότητα Παράστασης

Σκηνοθεσία: Ρουμπίνη Μοσχοχωρίτη
Δραματουργική επεξεργασία: Κωνσταντίνος Κυριακού
Σκηνικά: Δήμητρα Λιάκουρα
Κοστούμια: Μαρία Παπαδοπούλου
Πρωτότυπη μουσική: Στάθης Δρογώσης
Επιμέλεια κίνησης: Ειρήνη Κλέπκου
Σχεδιασμός φωτισμού: Αντώνης Παναγιωτόπουλος
Βοηθός σκηνοθέτη: Ελένη Δενδρινού
Βοηθός Σκηνογράφου: Αθανασία Δεκούλη
Φωτογραφίες: Δομινίκη Μητροπούλου
Τρέιλερ: Ειρήνη Στείρου
Μακιγιάζ: Γιάννα Νοικοκύρη
Styling: Data type atelier de beaute
Παραγωγή: Ομάδα ANIMA-Δη.πε.θε Ρούμελης
Δημόσιες σχέσεις: BrainCo